Barie ở trên vỉa hè: không thể hy sinh cái này để bảo vệ cái khác

Mới đây, vỉa hè một số vùng ở quận 1 (TPHCM) đã được gắn barie để ngăn xe máy chạy lên. Chưa biết khi những chiếc barie này xuất hiện, lượng xe máy “leo lề” có giảm vào giờ cao điểm hay không, nhưng người đi bộ và người khuyết tật chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng ở nhiều mức độ.

Tuy thiết kế có chừa phần đi cho xe lăn nhưng rõ ràng sự dễ chịu, tiện lợi trong lưu thông (vốn đã rất ít ỏi do bị hàng quán lấn chiếm sẽ càng bị thu hẹp. Xe máy có thể quay đầu lại, trở xuống đường vì vướng thanh barie nhưng cũng chính thanh barie đó có thể khiến một người khiếm thị hay thậm chí một người bình thường vấp té, bởi so với môi trường đi bộ đã quen thuộc trước đó, những thanh barie là một trong chướng ngại vật xuất hiện bất ngờ.

Những chướng ngại vật này sẽ rất không an toàn hơn trong năm nhá nhem tối. Chưa kể, mọi chuyện sẽ còn tệ hơn đối với trẻ em hiếu động hay những người đi bộ cao tuổi mắt kém, phải sử dụng gậy. Đâu thể khuyên phụ huynh đừng dẫn con đi bộ trên tuyến đường nữa hay người già hãy cứ trong nhà cho an toàn.

Trong chuyện hàng rào chắn công viên, chuyện barie trên vỉa hè, thì người đi bộ và người khuyết tật vẫn là hai nhóm người cần được tính đến - thậm chí là phải ưu tiên hơn - khi đánh giá ảnh hưởng của một phương án.

Có sự khác biệt lớn giữa hai chuyện: một người kinh doanh cân nhắc lựa chọn một trong hai đối tác để hợp tác; và một nhà hoạch định chế độ cân nhắc hai nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng của chế độ.

“Bỏ con săn sắt, bắt con cá rô”, một thương vụ có thể bị bỏ qua để ưu tiên cho một thương vụ khác, đó là lựa chọn của dân Marketing. Anh ta là người gánh chịu thiệt hại nếu chọn sai đối tác, và đối tác doanh nghiệp bị bỏ qua kia cũng có thể tìm cho mình những lựa chọn kinh doanh khác.

Nhưng nếu một chính sách đánh giá sai mức độ ảnh hưởng đến một đội nhóm người nào đó trong xã hội, thì chính nhóm người đó mới là người phải gánh chịu hậu quả, và họ buộc phải chịu cho đến lúc 1 chế độ tốt hơn ra đời. Chuyện hoạch định chính sách giao thông, vì vậy cần được minh định rõ các nhóm đối tượng bị tác động bởi chế độ mới.
 
Nói thế không có nghĩa là phủ nhận “con cá rô” mà chiếc barie đã "tóm" được. Nếu chỉ xét đến mục đích “ngăn xe máy không lên vỉa hè”, chiếc barie đã thành công. Nhưng luật xử phạt người điều khiển phương tiện giao thông trên vỉa hè đã có.

Theo quy định mới tại Nghị định 46/2016/NĐ-CP, người vi phạm luật sẽ bị mức phạt cao nhất lên đến 1,2 triệu đ. Vậy tại sao không theo luật mà xử lý nghiêm? Giữa việc không leo lề do có rào chắn ngăn cản và không leo lề vì sợ vi phạm điều khoản, lý do thứ hai mới là điều tác động, cải thiện ý thức của người tham gia giao thông.

Và nếu xem việc hoạch định chế độ giao thông là một phần của việc xây dựng không gian đô thị văn minh, thì chiếc barie rõ ràng vẫn chỉ dừng lại ở một giải pháp tình thế chứ không phải là 1 biện pháp căn cơ.

Đã vậy, đó lại còn là một trong chiến thuật tình thế có ảnh hưởng không tốt đến một bộ phận người tham gia giao thông. Họ - người đi bộ và người khuyết tật – chắc chắn không thể là những “con săn sắt” bị bỏ quên trong việc hoạch định chính sách giao thông. Đâu thể hy sinh cái này để bảo vệ cái khác. Tất cả mọi người tham gia giao thông đều đáng được bảo vệ giống hệt.

Theo: Barie trên vỉa hè: không thể hy sinh cái này để bảo vệ cái khác